ใครฟังเพลงสากลโดยเฉพาะแนวฮิปฮอปคงจำกระแสวิพากษ์วิจารณ์เมื่อครั้งที่เพลง “WAP” ผลงานของ Cardi B กับ Meghan Thee Stallion ออกสู่สาธารณะว่ากระแสนั้นดุเดือดเลือดพล่านขนาดไหน เพลงที่มีอักษรย่อมาจากคำว่า “Weat Ass P*ssy” นั้นมีเนื้อหาส่อถึงเรื่อง 20+ อย่างโจ่งแจ้ง มันไม่ใช่แค่เพลง 2 แง่ 2 ง่าม แต่มันเป็นเพลงที่พูดถึงเรื่องเซ็กส์อย่างตรงไปตรงมา ประกอบกับอารมณ์ของเนื้อเพลงและมิวสิกวิดีโอทำให้เห็นอย่างชัดเจนว่าเพลงนี้เป็นเพลงเข้าขั้น “Dirty” หรือเพลงสกปรกหยาบคายในระดับหนึ่งเลยทีเดียว ซึ่งศิลปินทั้ง 2 คนก็ออกมายอมรับอย่างชัดเจนว่าพวกเธอต้องการสื่อสารตรงแบบนี้จริงๆ ไม่ได้ต้องการให้เรื่องเซ็กส์และความต้องการของผู้หญิงต้องอ้อมค้อมอะไรอีกต่อไป แต่จะเป็นอย่างไรถ้าลูกสาววัย 2 ขวบของคาร์ดิ บีอาจจะได้ยินเพลงนี้ผ่านหู!

     เรื่องราวเกิดขึ้นเมื่อคาร์ดิ บีโพสต์วิดีโอตนเองกำลังวาดลวดลายเต้นในเพลง WAP อยู่นั้น Kulture ลูกสาวตัวน้อยวัย 2 ขวบก็วิ่งเข้ามาในห้อง เธอลุกลี้ลุกลนปิดเพลงนี้แทบจะทันทีทำให้เกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์ข้อความหนึ่งขึ้นว่า “ลูกสาวคุณฟังเพลงนี้ไม่ได้ แต่ลูกของคนอื่นๆ กลับฟังได้งั้นเหรอ” ซึ่งเรื่องนี้ก็อาจจะตั้งคำถามตรงใจใครหลายคนว่าผู้ผลิตเพลงเหล่านี้คำนึงถึงความเหมาะสมเมื่อมันออกสู่สังคมส่วนรวมดีพอแล้วหรือยัง ซึ่งผู้ใช้ทวิตเตอร์รายนั้นก็ถามแทนในแง่มุม ทว่าการออกมาตอบโต้ของคาร์ดิ บีก็มีแง่มุมน่าสนใจอยู่ไม่น้อย

     พอเรื่องนี้ถึงหูคาร์ดิ บีนั้นเธอก็ออกมาตอบโต้โดยทันทีว่า “เรื่องแบบนี้มันควรจะต้องหยุดได้แล้ว ฉันไม่ได้ทำเพลงเพื่อเด็ก ฉันทำเพลงสำหรับผู้ใหญ่ พ่อแม่ผู้ปกครองควรมีหน้าที่รับผิดชอบต่อสิ่งที่เด็กฟังหรือดู ฉันก็เป็น ‘sexual person’ นั่นล่ะ แต่ก็ไม่ได้เป็นต่อหน้าลูก ฉันก็เหมือนพ่อแม่ทุกคนในแบบที่ควรจะเป็น” ถือว่าเป็นการตอบโต้อย่างมีเหตุผล เพราะในมุมหนึ่งมันมีสื่อบันเทิงหรือสิ่งเร้าอื่นๆ สำหรับผู้ใหญ่มากมาย ไม่นับเฉพาะเรื่องเซ็กส์ แต่หมายถึงเรื่องกิริยามารยาท ความรุนแรง หรือแม้แต่เนื้อหาอันซับซ้อนต่างๆ ที่เด็กยากจะเข้าใจหรือยากจะแยกแยะ คาร์ดิ บีก็มองว่าเพลง “WAP” ของเธอสร้างมาเพื่อผู้ใหญ่เพราะฉะนั้นก็ถูกแล้วที่พ่อแม่ต้องกรองในสิ่งที่ตัวเองคิดว่าไม่เหมาะสมต่อเด็กแต่ละช่วงวัย

     งานนี้เราจะได้เห็นภาพชัดเจนขึ้นขั้นเมื่อคาร์ดิ บีทวีตเพิ่มเติมจากเนื้อหาด้านบนว่า “มีแม่หลายคนเป็นพวกนักระบำเปลื้องผ้า โชว์ของลับ เต้น twerk ตลอดทั้งคืน นั่นหมายความว่าพวกเธอต้องทำมันต่อหน้าลูกๆ เหรอ...ก็ไม่ หยุดถกเถียงเรื่องแบบนี้สักที มันเป็นเรื่องคอมมอนเซนส์มากๆ เลยนะ” ซึ่งเรื่องนี้กลายเป็นประเด็นถกเถียงเพิ่มเติมอย่างมากว่าเธอรู้จักการแยกแยะทำไมยังทำอีก แต่อีกหลายคนก็มองว่าเธอทำถูกแล้ว เนื้อหาจากผลผลิตทางสังคมและอุตสาหกรรมบันเทิงต่างๆ ไม่ได้ออกแบบมาสำหรับทุกคน แน่นอนว่ามันมีเนื้อหาสำหรับเด็ก สำหรับทุกเพศทุกวัย และปฏิเสธไม่ได้ว่ามันก็มีเนื้อหาเฉพาะสำหรับผู้ใหญ่ด้วยเช่นกัน ถ้ามองมุมนี้ “WAP” จึงเหมือนเพลงเจาะกลุ่มเฉพาะมากกว่า และโดยแท้จริงแล้วภายใต้เนื้อหาสุดเซ็กซี่มันกลับซ่อนนัยยะบางอย่างเพื่อตั้งคำถามต่อสังคมอีกด้วย

     เพลงนี้เป็นการสร้างความท้าทายให้กับศีลธรรมเปลือกนอกของสังคมอย่างมาก เพราะ “WAP” เป็นเพลงที่ผู้หญิงผิวสีพูดถึงเรื่องเซ็กส์อย่างตรงไปตรงมา ทั้งๆ ที่เรื่องเซ็กส์โดยเฉพาะในประเทศแถบตะวันตกเป็นเรื่องปกติ เพลงหลายเพลงของผู้ชายก็มีพูดถึงอย่างตรงไปตรงมาเช่นกัน แต่เมื่อเป็นผู้หญิงและผิวสีอีกกลับโดนมองโดยกดคุณค่าของพวกเธอลงไป และถูกตราหน้าว่าอนาจารและไม่เหมาะสมเสียอย่างนั้น นอกจากนี้ยังมีการตั้งคำถามถึงศักดิ์ศรีความเป็นหญิงว่าความต้องการต่างๆ นั้นเธอกำหนดเองไม่ได้ตกเป็นเบี้ยล่างของใคร หรือมัดใจชายด้วยมายาคติหญิงงามตามแบบโบราณเท่านั้น ดั่งท่อนหนึ่งในเพลงว่า “I don’t cook I don’t clean. But let me tell you how I got this ring” (อ่านบทวิเคราะห์เพลงนี้ฉบับเต็มได้ ที่นี่)

     หลังจากเห็นประเด็นโต้ตอบกันและล้วงลึกถึงเนื้อหาแล้ว กลับมามองถึงคำว่า “เหมาะสม” กันบ้าง เราเห็นเนื้อหาหลายอย่างเป็นเรื่องที่มีการกำหนดกฎเกณฑ์อายุเป็นปกติในสังคม ยกตัวอย่างให้ง่ายที่สุดคือภาพยนตร์และเกม ทุกอย่างมีเรตทั้งแนะนำและต้องปฏิบัติตาม เรตของบางเนื้อหาถูกกำหนดด้วยตัวเลขมาพร้อมกับข้อเสนอแนะให้ผู้ปกครองให้คำแนะนำกับคนที่ต่ำกว่าเกณฑ์ ยกตัวอย่างเช่นภาพยนตร์แอคชั่นหรือจำพวกตลกร้ายต่างๆ ส่วนเรต 20+ นั้นมีการตรวจอย่างเข้มข้นอย่างเช่น Fifty Shades of Grey ในประเทศไทยที่ต้องตรวจบัตรประชาชนก่อนเข้าชม เพราะเนื้อหาถูกกำหนดมาอย่างชัดเจน เพราะฉะนั้นจะเห็นว่าทั้งภาพยนตร์และเกมนั้นมีการปกป้องดูแลลูกเด็กเล็กแดงตามเนื้อหาได้พอสมควร อุตสาหกรรมส่วนนี้จึงไม่ได้ถูกวิพากษ์วิจารณ์มากนัก หากผู้กำกับภาพยนตร์เรต 20+ จะไม่ให้บุตรหลานเขาดูผลงานของเขาในวัยเด็กก็ฟังดูไม่แปลก แถมยังดูเหมือนรับผิดชอบต่อสังคมเสียด้วยซ้ำ แต่ทำไมสำหรับ WAP กลับถูกมองแบบกลับตาลปัตร

     เพิ่มเติมเรื่องเนื้อหากันอีกสักนิด มีอีกอย่างหนึ่งซึ่งผู้ผลิตคงไม่ให้ลูกเด็กเล็กแดงทุกคนเสพกันเป็นปกติแน่นอนก็คือ “หนังโป๊” แน่นอนว่าเนื้อหาทั้งหมดเป็นของผู้ใหญ่ มีการแนะนำกำหนดกฎเกณฑ์อายุผู้เข้าชมอย่างชัดเจน นี่คือธรรมชาติของมนุษย์ แต่เอาเรื่องลับมาทำในที่แจ้งหลายคนอาจมองว่าไม่เหมาะสม แต่การพูดอย่างเปิดเผย ทำอย่างเปิดเผยนี้กลับกลายเป็นเรื่องปกติ ในขณะที่ WAP ซึ่งเป็นแค่เพลงเนื้อหาข้องเกี่ยวกับเซ็กส์กลับต้องรับภาระเป็นโล่รับแรงกระแทกจากสังคมอย่างสม่ำเสมอนั่นเป็นเพราะอะไรกัน...

     ถ้าเราจะพูดถึงเรื่องนี้ให้เข้าใจมากที่สุดคงเป็นเรื่องของบรรทัดฐานร่วมทางสังคม หลายคนมองว่าเพลงไม่ใช่ภาพยนตร์หรือเกมซึ่งมีเรตเฉพาะตัวและเข้าถึงผ่านการเสียค่าบริการหรือค่าสินค้า แต่สำหรับเพลง WAP มันหาฟังได้ทั่วไป มีแม้กระทั่งในยูทูบซึ่งเป็นแพลตฟอร์มเดียวกับที่มีรายการสำหรับเด็ก ความไม่มีกฎเกณฑ์และเข้าถึงง่ายสุดๆ อาจเป็นจุดเดียวที่ทำให้ WAP กลายเป็นปีศาจร้ายภายใต้ความคิดของพ่อแม่หลายคน เพราะวันหนึ่งลูกอาจเข้าไปเสพมันได้อย่างง่ายดายเมื่อเทียบกับเนื้อหาความบันเทิงเรตอายุสูงๆ ประเภทอื่น หากตัดอคติต่อตัวคาร์ดิ บีออกไปและมุ่งมองถึงการนำเสนอเพลงนี้แล้วนั้น WAP อาจจะไม่ใช่ปีศาจร้ายแต่เปรียบดั่งตัวละครในภาพยนตร์ 18+ หรือ 20+ ที่เหมาะสำหรับผู้ใหญ่เท่านั้นเอง มุมมองแต่ละคนไม่เหมือนกัน เรื่องอวัยวะเพศ อารมณ์ทางเพศ และการเย้ายวนต่างๆ ไม่ได้เปิดกว้างสำหรับทุกคน เพราะฉะนั้นเราไม่สามารถตัดสินได้ว่ามุมมองใครจะคว้ามงกุฎชนะเลิศ แต่มันขึ้นอยู่กับวิจารณญาณของแต่ละคนในสร้างสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ของเด็ก WAP อาจจะไม่ได้ผิดโดยเฉพาะในมุมมองของผู้สร้างสรรค์ที่ปกป้องลูกจากผลงานของตัวเอง แต่มันสะท้อนให้เห็นว่าเธอคิดแบบนี้และจะให้ลูกสามารถเสพได้ในเวลาที่เหมาะสมมากกว่า หรือถ้ากลับกันเธออาจจะต้องทบทวนอีกครั้งว่าควรรังสรรค์ผลงานดิบขนาดนี้เพื่อมาตั้งคำถามกับรากลึกของสังคมที่เธอถูกกดขี่อยู่หรือเปล่า

 

ภาพ: Courtesy of Cardi B