เคยเป็นไหม? ที่นั่งทำงาน อ่านหนังสือ หรือกำลังคิดเรื่องเครียดๆ แล้วเผลอดึงผมตัวเองแบบไม่รู้ตัว บางครั้งแม้จะรู้ตัวแต่ก็หักห้ามใจไม่ได้ พฤติกรรมนี้อาจดูเหมือนเรื่องเล็ก แต่จริงๆ แล้วเป็นสัญญาณของภาวะที่เรียกว่า “โรคดึงผมตัวเอง” ที่ทำให้ผู้ป่วยอยากดึงผมตัวเองซ้ำๆ บางคนที่เป็นหนักๆ อาจดึงผมตัวเองจนเกิดหัวล้านเป็นหย่อมๆ ในบทความนี้โว้กจึงจะพาไปรู้จักกับโรคนี้ให้ลึกขึ้น ทั้งสาเหตุ อาการ ไปจนถึงวิธีเลิกดึงผม
.webp)
โรคดึงผมตัวเองคืออะไร?
“โรคดึงผมตัวเอง” หรือที่มีชื่อทางการแพทย์ว่า “Trichotillomania” เป็นหนึ่งในกลุ่มโรคย้ำคิดย้ำทำ ผู้ที่มีภาวะนี้จะรู้สึกมีแรงกระตุ้นบางอย่างที่ทำให้ต้องดึงผม ขนตา หรือขนคิ้วของตัวเองซ้ำๆ แม้จะพยายามหักห้ามใจแล้วก็ตามแต่ก็เผลอดึงอยู่ทุกที ซึ่งการดึงผมอาจสร้างความรู้สึกผ่อนคลายเพียงชั่วคราว แต่ในระยะยาวจะส่งผลเสีย หลายคนมีปัญหาผมร่วงเป็นหย่อมๆ และสูญเสียความมั่นใจจนไม่อยากเข้าสังคม
.webp)
โรคดึงผมตัวเองเกิดจากอะไร?
การดึงผมตัวเองไม่ใช่แค่นิสัยส่วนตัวอย่างที่หลายคนเข้าใจ แต่เป็นภาวะที่เกิดขึ้นได้จากสาเหตุและปัจจัยหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็น
1) ความผิดปกติของสมองและสารสื่อประสาท: จากการศึกษาพบว่าโรคถอนผมตัวเองเกี่ยวข้องกับสมองส่วนที่ควบคุมแรงกระตุ้นและอารมณ์ รวมถึงสารสื่อประสาท อย่าง โดปามีนและเซโรโทนินที่ไม่สมดุล จึงทำให้ผู้ป่วยยากจะห้ามใจไม่ให้ดึงผม
2) กรรมพันธุ์: หากครอบครัวมีประวัติเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ อาจส่งต่อไปอาการดึงผมไปยังลูกหลานได้
3) อารมณ์และความเครียด: ความเครียด ความวิตกกังวล หรือแม้แต่ความเบื่อหน่ายในชีวิต ล้วนเเป็นตัวกระตุ้นให้ผู้ป่วยรู้สึกอยากดึงผม และเมื่อได้ดึงจะรู้สึกผ่อนคลายชั่วคราว และกลายเป็นวงจรซ้ำแบบนี้ไปเรื่อยๆ
.webp)
อาการของโรคดึงผมตัวเอง
อาการของโรคดึงผมตัวเอง มักเริ่มจากพฤติกรรมเล็กๆ น้อยๆ ที่ดูเหมือนไม่มีอะไร เช่น เผลอหยิบเส้นผมมาดึงเวลานั่งเหม่อหรือเครียด แต่เมื่อทำซ้ำบ่อยๆ ก็จะค่อยๆ กลายเป็นนิสัยที่ควบคุมไม่ได้ หากไม่แน่ใจว่าตัวเองเข้าข่ายหรือไม่ ลองสังเกตว่ามีอาการเหล่านี้อยู่หรือเปล่า
- - ดึงผม ขนตา หรือขนคิ้วซ้ำๆ ยิ่งเผลอยิ่งดึงบ่อย จนสุดท้ายผมร่วงหรือผมบางเป็นหย่อม
- - แม้จะรู้ตัวว่ากำลังดึงผม แต่ก็หักห้ามใจไม่ได้ เหมือนมีแรงดึงดูดให้ต้องทำ
- - ผมร่วงเป็นหย่อม จากการดึงผมซ้ำๆ ในจุดเดิม ทำให้ผมบริเวณนั้นจะบางลง บางรายถึงขั้นศีรษะล้านเป็นวงๆ
- - หลังดึงผมบางคนอาจชอบมองเส้นผม หยิบมาหมุนเล่น หรือแม้แต่เอามาขบ
- - ผมที่บางหรือล้านเป็นหย่อมๆ ทำให้สูญเสียความมั่นใจ ไม่กล้าเข้าสังคม อาจส่งผลให้เกิดความเครียดหรือซึมเศร้าตามมา
.webp)
เส้นผมที่ดึงออกไปแล้ว จะกลับมาขึ้นได้อีกไหม?
คำถามที่ตามมาจากการดึงผมตัวเองบ่อยๆ คือ “เส้นผมจะกลับขึ้นใหม่ได้อีกหรือเปล่า?” คำตอบคือ ขึ้นอยู่กับว่ารากผมยังแข็งแรงอยู่หรือไม่ ถ้าดึงเพียงช่วงสั้นๆ หรือรากผมยังไม่เสียหายมาก ผมส่วนใหญ่ก็ยังสามารถงอกใหม่ได้ตามธรรมชาติ แม้จะใช้เวลานานหรือขึ้นบางกว่าปกติบ้าง แต่หากดึงซ้ำๆ ในตำแหน่งเดิม จนรากผมอักเสบหรือถูกทำลายถาวร ผมในส่วนนั้นอาจไม่ขึ้นอีกเลย และเสี่ยงเกิดแผลเป็นหรือหัวล้านเป็นหย่อมๆ ได้ ซึ่งหากใครกำลังเผชิญปัญหานี้ ควรหาวิธีทำให้หยุดดึงผมได้จะดีที่สุด
.webp)
5 วิธีเลิกดึงผมตัวเอง
เพื่อหยุดวงจรซ้ำๆ ของการดึงผมตัวเอง ไม่ใช่แค่ต้องหักห้ามจิตใจให้ได้ แต่ยังมีวิธีที่ค่อยเป็นค่อยไป เริ่มจากการปรับจิตใจไปสู่การปรับพฤติกรรม
1) ยอมรับและเข้าใจ: ก้าวแรกคือการยอมรับ ต้องเข้าใจว่านี่คืออาการป่วย ไม่ใช่แค่ความเคยชิน และอย่าโทษตัวเอง
2) ปรับพฤติกรรม: เมื่อรู้ตัวว่าอยากดึงผม และเปลี่ยนพฤติกรรมทันที เช่น ถ้าเครียดแล้วเผลอจะเอามือไปดึงผม ให้ลองหยิบลูกบอลบีบ กำปากกา หรือหายใจลึกๆ แทน การปรับพฤติกรรมแบบนี้ไปเรื่อยๆ จะค่อยๆ ลดแรงกระตุ้น และช่วยให้ควบคุมตัวเองได้ดีขึ้น
3) ให้มือทำอย่างอื่นแทน: เพราะมือที่ว่างคือจังหวะที่มักทำให้เผลอไปดึงผม ฉะนั้นลองหาอะไรให้มือได้ทำเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจ เช่น ถือลูกบอลบริหารนิ้วมือ
4) หาเวลาผ่อนคลาย: ความเครียดและความกังวลมักเป็นตัวกระตุ้นพฤติกรรมดึงผม ลองทำกิจกรรมที่ช่วยให้ผ่อนคลาย เช่น นั่งสมาธิ เล่นโยคะ หรือออกกำลังกายเบาๆ จะช่วยให้ใจสงบ และลดโอกาสการดึงผมให้น้อยลง
5) ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ: สุดท้ายแล้วหากอาการรุนแรงหรือควบคุมตัวเองไม่ได้ ควรพบจิตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการบำบัด หรือสั่งยาในกรณีที่จำเป็น
