โมเมนต์ประวัติศาสตร์บนเวทีออสการ์มีหลายรูปแบบ งานประกาศรางวัลสุดยิ่งใหญ่กลายเป็นเวทีสำหรับการแสดงออกทางความคิดมานานหลายยุคหลายสมัย กระแสสังคมผันเปลี่ยนไปตามกาลเวลา และครั้งหนึ่งหญิงสาวชาวพื้นเมืองอเมริกันก้าวเท้าขึ้นมาบนเวที ปฏิเสธถ้วยรางวัลตุ๊กตาทอง และเปล่งเสียงอันทรงพลังเพื่อเรียกร้องความเท่าเทียมให้กับชาติพันธุ์ของตนเอง เธอคือ Sacheen Littlefeather นับจากวันนั้นจนถึงวันนี้เรื่องราวยังคงถูกจดจำและบันทึกเป็นประวัติศาสตร์ของอุตสาหกรรมบันเทิง ตอนนี้ตำนานหญิงสาวบนเวทีออสการ์ผู้นี้เสียชีวิตแล้วด้วยวัย 92 ปี

Marlon Brando ในภาพยนตร์เรื่อง The Godfather ที่ทำให้เขาคว้ารางวัลออสการ์ปี 1973 ไปครองได้สำเร็จ / ภาพ: Vanity Fair

     ย้อนกลับไปปี 1973 กับออสการ์ครั้งที่ 45 นั้นมีภาพยนตร์ฟอร์มยักษ์จำนวนมากจ่อชิงรางวัลกันแทบทุกสาขา และตัวเต็งในสาขานักแสดงนำยอดเยี่ยมก็ตกเป็นของ Marlon Brando จากเรื่อง The Godfather ผลประกาศโดย Liv Ullmann และ Roger Moore เมื่อเปิดซองผนึกมาก็เป็นตามคาด มาร์ลอนคว้ารางวัลนี้ไปครอง แต่เจ้าตัวบอยคอตต์เวทีออสการ์และซาชีนก้าวขึ้นบนเวทีเพื่อกล่าวอะไรบางอย่างแทน ซึ่งโมเมนต์ดังกล่าวกลายเป็นที่พูดถึงจวบจนทุกวันนี้ เพราะเธอกำลังใช้เวทีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในอุตสาหกรรมบันเทิงสหรัฐอเมริกาและของโลกเพื่อแสดงพลังในการเรียกร้องสิ่งที่กลุ่มชาติพันธุ์ของเธอควรได้รับอย่างเหมาะสม

ช่วงเวลาที่ Sacheen Littlefeather ปฏิเสธการรับรางวัลออสการ์จากมือ Roger Moore / ภาพ: BBC

     เธอได้พบกับมาร์ลอนมาก่อนงานออสการ์เริ่มขึ้น และทราบว่าเขาสนใจในเรื่องความเคลื่อนไหวทางสังคมของชาวพื้นเมืองอเมริกัน ซึ่งเขาตัดสินใจครั้งใหญ่ด้วยการไม่เข้าร่วมงานออสการ์และเปิดโอกาสให้ซาชีนมีพื้นที่ในการกล่าวสปีชประวัติศาสตร์ เธอขึ้นบนเวทียกมือปฏิเสธตุ๊กตาทอง หลังจากนั้นจึงกล่าวสปีชว่า “สวัสดี ฉันชื่อ ซาชีน ลิตเติ้ลเฟเธอร์ ฉันคืออปาเช่ และเป็นประธานคณะกรรมการ National Native American Affirmative Image Committee ฉันเป็นตัวแทนของมาร์ลอน แบรนโด ในค่ำคืนนี้ และเขาขอให้ฉันกล่าวกับพวกคุณด้วยคำพูดที่ยาวมาก ซึ่งฉันไม่สามารถพูดกับคุณได้ทั้งหมดในขณะนี้เพราะข้อจำกัดเรื่องเวลา แต่ฉันยินดีที่จะแบ่งปันมันต่อกับสื่อมวลชนในภายหลังว่าเขาเสียใจมากที่ไม่สามารถรับรางวัลอันทรงเกียรตินี้ได้ และเหตุผลสำหรับสิ่งนี้คือการปฏิบัติต่อชาวพื้นเมืองอเมริกันในอุตสาหกรรมภาพยนตร์  เหตุการณ์ล่าสุดที่ Wounded Knee ข้าพเจ้าขอวิงวอนในเวลานี้ว่าข้าพเจ้าไม่ได้ล่วงเกินช่วงสำคัญในเย็นวันนี้ และในอนาคต ใจและความเข้าใจของพวกเราจะพบกับความรักและความเอื้ออาทร ขอขอบคุณในนามของมาร์ลอน แบรนโด”

Sacheen Littlefeather กับบทสุนทรพจน์อันยิ่งใหญ่ของเธอ / ภาพ: yahoo news

     เรื่องราวดังกล่าวชวนให้คนตระหนักเกี่ยวกับเรื่องชนพื้นเมืองอเมริกันในอุตสาหกรรมภาพยนตร์รวมถึงชี้ปัญหาของเหตุการณ์ Wounded Knee ที่รุนแรง ในยุคนี้เราอาจจะได้ยินเสียงโห่ร้องเพื่อสนับสนุนเธอ แต่ย้อนกลับไปราวเกือบครึ่งศตวรรษ เธอไม่ใช่ผู้กล้า แต่เป็นหญิงสาวหัวขบถที่ถูกมองว่าทำลายบรรยากาศ มีการเล่นมุกตลกล้อเลียน รวมถึงเสียดสีเธอตลอดทั้งคืน แม้แต่ในช่วงเวลาที่เธอขึ้นเวทีแทนมาร์ลอนก็มีเสียงโห่ขับไล่อยู่เป็นระยะ ซึ่งมีดาราดังบางคนไม่พอใจกับสิ่งที่เกิดขึ้นและเห็นค้านแบบเต็มตัว นอกจากนี้ Michael Caine โฮสต์ของงานคืนนั้นยังวิจารณ์ว่ามาร์ลอนไม่ยอมมาทำสิ่งนี้ด้วยตัวเอง ปล่อยให้หญิงสาวตัวน้อยๆ ขึ้นมาบนเวทีรับเสียงโห่แทน

Sacheen Littlefeather ในขบวนกิจกรรมเรียกร้องสิทธิความเท่าเทียมของชนพื้นเมืองอเมริกัน / ภาพ: The Guardian

     เรื่องซาชีนกระตุกต่อมความตระหนักรู้อย่างชัดเจน เธอกลายเป็นสัญลักษณ์ของการเรียกร้องสิทธิ์ให้กับชาวพื้นเมืองอเมริกัน ตลอดระยะเวลาหลายทศวรรษเธอต้องแบกรับเสียงวิพากษ์วิจารณ์และย้อนเหตุการณ์อันกระทบกระเทือนจิตใจอยู่เสมอ ซาชีนไม่เคยหยุดเรียกร้องความเป็นธรรม เธอร่วมกิจกรรมเพื่อส่งเสริมความเท่าเทียมอยู่เสมอ จนกระทั่งในปี 2018 เธอป่วยเป็นมะเร็งเต้านมระยะที่ 4 ก่อนจะต่อสู้กับมันอย่างยาวนานและเสียชีวิตลงในวันที่ 2 ตุลาคม 2022 สิริรวมอายุ 75 ปี โว้กขอแสดงความเสียใจและร่วมรำลึกถึงเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่เธอฝากไว้บนเวทีออสการ์มา ณ ที่นี้